Ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu rritën temperaturat në Islandë dhe Grenlanda me disa gradë gjatë një vale të nxehti rekord në maj, duke ngritur shqetësime në lidhje me pasojat e gjera që shkrirja e akullit të Arktikut ka për motin në të gjithë botën, thanë shkencëtarët në një analizë të publikuar të mërkurën.

Shtresa e akullit e Grenlandës u shkri shumë herë më shpejt se normalja gjatë valës së të nxehtit, sipas analizës nga Ëorld Ëeather Attribution, me të paktën dy komunitete që panë temperatura rekord në muajin maj.

Kurse, disa pjesë të Islandës përjetuan temperatura më shumë se 10°C (18°F) mbi mesataren, dhe vendi raportoi një rekord temperaturash më të ngrohta në maj kur Aeroporti Egilsstadir arriti 26.6°C (79.9 F) më 15 maj.

E, liderët globalë po I kushtojnë më shumë vëmendje Grenlandës, një territori gjysmë-autonom i Danimarkës, pas komenteve të Presidentit të SHBA-së Donald Trump se ai do të donte të aneksonte ishullin e pasur me minerale.

Djegia e lëndëve djegëse fosile për energji elektrike dhe transport, po çliron ndotës të tillë si dioksidi i karbonit ku bëjnë që planeti të ngrohet në mënyrë të panatyrshme shpejt.

Arktiku është një nga vendet në Tokë që po ngrohet më shpejt, shkruan AP, transmeton AutoPortali.

Duke pasur parasysh klimën e sotme, shfaqja e një vale kaq të fortë e nxehtësisë në rajon është relativisht e rrallë, me një shans prej 1% që të ndodhë brenda një viti, thuhet në analizën e publikuar.

Por, pa ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu, një ngjarje e tillë do të ishte “në thelb e pamundur”, tha Friederike Otto, profesoreshë e asociuar e shkencës së klimës në Imperial College London, si dhe një nga autoret e raportit.

Nxehtësia ekstreme ishte 40 herë më e mundshme krahasuar me klimën para-industriale.

Ndikimet globale nga shkrirja e Arktikut

Otto tha se kjo ngjarje ekstreme e motit ndikon në botë.

Ndërsa shtresa e akullit të Grenlandës shkrihet, ajo lëshon sasi të mëdha uji të freskët në oqeanet e kripura.

Për këtë shkencëtarët thonë se kjo mund të ngadalësojë Qarkullimin Meridional të Përmbysjes së Atlantikut , një rrymë oqeanike që qarkullon ujin nga Gjiri i Meksikës përmes Oqeanit Atlantik në Evropë dhe më pas në Arktik.

Një ngadalësim i tillë mund të prishë klimën dhe modelet e motit global.

“Natyra e motit në Hemisferën Veriore është e lidhur drejtpërdrejt me atë që po ndodh në Arktik, sepse ai dysheme akulli në thelb në fund të atmosferës ndihmon në përcaktimin e modeleve të motit që kemi”, tha Ëaleed Abdalati, i cili drejton një institut shkencash mjedisore në Universitetin e Kolorados Boulder, por që nuk ishte i përfshirë në analizën e ËËA-së.

Shtresa e akullit të Grenlandës dhe akullnajat e tjera që mbulojnë Arktikun mund të ndikojnë në vendin dhe kohën e fryrjes së erës, sasinë e ujit që ka era dhe nëse reshjet bien si shi apo borë.

Pjesa më e madhe e shkrirjes së shtresës së akullit të Grenlandës ndodh në qershor, korrik dhe gusht. Vala e të nxehtit e majit do të thotë se këtë vit do të ketë një sezon shkrirjeje më të gjatë.

Shkrirja e shtresave të akullit dhe akullnajave kontribuon gjithashtu në rritjen e nivelit të detit, e cila po kërcënon të përmbytë vijat bregdetare në nivel global dhe të përmbytë kombet ishullore të ulëta në Oqeanin Paqësor.

Komunitetet indigjene në Grenlandë po përballen gjithnjë e më shumë me kushte të rrezikshme udhëtimi, ndërsa akulli detar që dikur ngrinte vazhdimisht fillon të shkrihet. Qasja në vendet tradicionale të gjuetisë humbet dhe qentë e sajës, nuk mund të udhëtojnë më në të njëjtat rrugë.

Shkrirja e ngricës së përhershme mund të destabilizojë ndërtesat dhe rrit rrezikun e rrëshqitjeve të dheut dhe cunameve të shkaktuara nga rrëshqitjet e dheut.

Grenlanda hedh poshtë interesin e SHBA-së

Grenlanda u nxor në skenën globale kohët e fundit me interesin e presidentit Trump për ta aneksuar atë. Ishulli Arktik është i pasur me naftë, gaz dhe minerale të rralla të tokës , dhe afërsia e tij me SHBA-në, Rusinë dhe Evropën ka një tërheqje gjeopolitike.

Kryeministri i Grenlandës Jens-Frederik Nielsen, ka thënë se vendi që ai drejton “nuk do të jetë kurrë një pronë që mund të blihet nga kushdo”.

Tëila Moon, zëvendësshkencëtare kryesore në Qendrën Kombëtare të të Dhënave për Borën dhe Akullin me seli në SHBA, tha se është thelbësore që banorët e Grenlandës të marrin vendime në lidhje me territorin e tyre. “Sigurisht që një pjesë e rëndësishme e kësaj bisede ka të bëjë me ndryshimet klimatike dhe ndikimet klimatike”, tha ajo, e cila nuk ishte e përfshirë në analizën e ËËA-së.

Moon tha se ndikimet klimatike që po përjeton Grenlanda, veçanërisht ngrohja e temperaturave globale, rrjedhin nga burime të identifikuara mirë, siç janë vendet dhe industritë me ndotje të lartë. Ajo tha se veprime të tilla si kalimi në energji diellore ose të erës dhe kalimi në transport që lëshon më pak ndotje krijojnë ndikime pozitive klimatike për njerëzit larg. /AutoPortali