Nga 1 janari 2026, Mekanizmi i Rregullimit të Kufijve të Karbonit (CBAM) do të jetë në fuqi në Ballkanin Perëndimor. Ndërsa vendet ende po vendosin për modelin e çmimit të karbonit, industria me intensitet të lartë energjie po avokon për futjen e taksimit për të mbrojtur tregun vendas nga vërshimi i mallrave që nuk do të jenë konkurruese në tregun e BE-së, përcjellë AutoPortali..

Edhe pse qeveritë mund të mos kenë qenë mjaftueshëm proaktive në vitet e kaluara, pjesëmarrësit e panelit CBAM mbi BEF 2025 besojnë se ka ende kohë që aktorët rajonalë të dalin me një qasje më proaktive ndaj BE-së.

Palët Kontraktuese të Komunitetit të Energjisë po i afrohen zgjedhjeve kritike mbi çmimin e karbonit që do të formësojnë rrugën drejt neutralitetit klimatik, integrimit të tregut të energjisë elektrike dhe zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik.

Nga 1 janari 2026, prodhuesit e aluminit, plehrave, çimentos, çelikut dhe hidrogjenit, si dhe eksportuesit e energjisë elektrike, do të jenë të detyruar të paguajnë taksën mbi emetimet e CO2 të çliruara gjatë prodhimit të mallrave që eksportojnë në BE.

Në Këshillin Ministror në dhjetor 2024, palëve Kontraktuese iu prezantuan katër modele të çmimit të karbonit: sistemi rajonal i tregtimit të emetimeve (ETS), taksat kombëtare të karbonit, Sistemi i Tregtimit të Emetimeve me çmim fiks (ETS) dhe integrimi i plotë me EU ETS. Me kërkesë të palëve Kontraktuese, Sekretariati i Komunitetit të Energjisë ofroi një vlerësim të ndikimit për të katër skenarët. Skenarët ndryshojnë në strukturë dhe fushëveprim, por të gjithë mbështesin një qëllim të përbashkët: harmonizimin progresiv me EU ETS dhe zbatimin e parimit “ndotësi paguan”.

Këshilli Ministror pritet të takohet në korrik për të reflektuar mbi këto skenarë dhe për të vendosur mbi rrugën e preferuar rajonale. Ky vendim do të formësojë rishikimin e Udhërrëfyesit të Dekarbonizimit dhe do të udhëheqë zbatimin e reformës së çmimit të karbonit deri në vitin 2030 dhe më tej.

Çmimi i karbonit është gjithashtu qendror për të ardhmen e tregut të energjisë elektrike të rajonit. Paketa e Integrimit të Energjisë Elektrike, e miratuar në vitin 2022, përshkruan rrugën drejt lidhjes së plotë të tregut midis Komunitetit të Energjisë dhe BE-së. Për të shmangur shtrembërimet dhe për të siguruar një fushë loje të barabartë, zbatimi në kohë i çmimit të karbonit është thelbësor, shkruan mjedisi.al.

“Parashikimet tregojnë se nëse rajoni do të bashkohej me EU ETS pas vitit 2030, çmimi i karbonit duhet të arrijë ose edhe të kalojë 100 euro për ton CO2. Kjo do të kishte pasoja serioze për çmimet e energjisë, konkurrueshmërinë dhe eksportet industriale. Gjithashtu, vonimi i veprimeve mund të jetë i kushtueshëm. Kjo është arsyeja pse palët kontraktuese presin të zbatojnë ETS vendase për energjinë elektrike me çmimin ekuivalent me EU ETS“, shpjegoi Milica Brkić Vukovljak, nga Agjencia e Energjisë e Republikës së Serbisë./AutoPortali/